viernes, 26 de junio de 2009

MAR ADENTRO / BAHARI NDANI / SEA INSIDE

Hago mi traducción al swahili de este poema de Ramón Sampedro que me emociona. Fue un hombre que estuvo casi treinta años postrado en la cama luchando por morir dignamente. Al final lo consiguió. Es un canto a la vida, al amor y a la muerte.



Mar adentro, mar adentro / Bahari ndani, bahari ndani
y en la ingravidez del fondo / katika uvungu ya chini
donde se cumplen los sueños /ndoto inapokuja
se juntan dos voluntades / hasidi mbili wanakutana
para cumplir un deseo / kwa mapenzi kwa kweli
un beso enciende la vida /kubusu inaangaza maisha
como un relámpago y un trueno /kama moto na nguruma
y en una metamorfosis /na katika badiliko
mi cuerpo no es ya mi cuerpo /mwili wangu siyo mwili wangu
es como penetrar al centro del universo / ni kama kuingia ndani ya ulimwengu
el abrazo más pueril / kikumbatio cha mtoto
y el más puro de los besos / kubusu safi sana
hasta vernos reducidos / mpaka kutuona
en un único deseo /kwa mapenzi moja
tu mirada y mi mirada /nadhari yako na nadhari yangu
como un eco repitiendo, sin palabras /kama echo inakariri, bila maneno
más adentro, más adentro / ndani sana, ndani sana
hasta el más allá del todo /mpaka mbali ya yote
por la sangre y por los huesos / kwa damu na mifupa.
Pero me despierto siempre /Lakini ninaamka sikuzote
y siempre quiero estar muerto /na pia ninataka kufa
para seguir con mi boca /kwa kuwana mdomo mwangu
enredada en tus cabellos /unalingwa nywele yako.

Pongo también mi traducción al inglés.
The english translation is more or less:
Sea inside, sea inside
and in the bottom´s ingravity
where the dreams come true
two goodwills come together
to satisfy a wish.
A kiss lights the life
like a lightning or a thunderclap
and in a metamorphosis
my body is not my body again
it´s like penetrating to the center of the universe.
A hug of a child
and the purest kiss
until we see eachother
as an only wish.
Your look and my look
as an echo repeating, without words
inside, inside,
to far away of everything
through the blood and the bones.
But I always wake up
and i always want to die
to continue with my mouth getting tangled in to your hair.

jueves, 25 de junio de 2009

VERBOS J-K

Aquí pongo una lista de verbos en swahili cuya raiz empieza por j y k y su traducción al español e inglés:
ku-ja (venir) (to come) /ku-jaa (llenarse) (to get full)
ku-jaribu (intentar) ( to try) / ku-jenga (construir) (to build)
ku-jibu (responder) (to answer) / ku-jua (saber) (to know)
ku-kaa (sentarse) (to sit down) / ku-kama (apretar) (to squeeze)
ku-kana (negar) (to deny) / ku-kata (cortar) (to cut)
ku-kataa (rechazar) (to refuse) / ku-kataza (prohibir) (to forbid)
ku-kauka (secar) (to get dry) /ku-kimbia (correr) (to run)
ku-kopa (pedir prestado) (to borrow) / ku-kopesha (prestar) (to lend)
ku-kosa (perder, fallar) (to miss) /ku-kubali (estar de acuerdo) (to agree)
ku-kumbuka (recordar) (to remember) /ku-kunja (doblar) (to fold)
ku-kuta (cruzarse) (to come across) /ku-kutana (encontrarse) (to meet)

viernes, 19 de junio de 2009

JOMO KENYATTA... THE MZEE, EL VIEJO, THE OLD MAN

Jomo Kenyatta (1892-1978) , el primer presidente de Kenya, hombre controvertido, se le atribuye una política conciliadora y buenas relaciones con Uganda y Tanzania. Su carácter autoritario también levantó críticas. Fue encarcelado por el gobierno británico en 1952 por su supuesta vinculación con la rebelión Mau-Mau.
En este vídeo Miriam Makeba (cantante sudafricana) le dedicaba una canción en kiswahili:



Pole mzee, pole mzee, pole mzee /Lo siento viejo, lo siento viejo.../I´m sorrry old man, i´m sorry old man
Ya kufungwa / y te encerraron/and you got locked up
Kenyatta alitaka Kenya /Kenyatta quería una nueva Kenya /Kenyatta wished to create Kenya
Ya kufungwa / y lo encerraron /and you got locked up
Sisi tunataka Kenya /Nosotros también queremos una nueva Kenya /We want to create Kenya

domingo, 14 de junio de 2009

ADVERBIOS I: DE LUGAR / ADVERBS I: PLACE

Los adverbios más utilizados en kiswahili son:
DE LUGAR / PLACE
Chini / Below / Debajo
Juu / Above / Arriba
Mbele / In front of / En frente de
Nyuma / Behind / Detrás
Mbali / Far off / Lejos
Karibu /Near /Cerca
Ndani /Inside /Dentro
Nje /Outside / Fuera
Katikati /in the middle / en el medio
Pamoja / Together / Juntos
Peke yake / by oneself /sólo
Ejemplos:
Alijificha juu ya mti - Se escondió encima del árbol
Nitaenda peke yake - Iré solo.
Umesimama kati kati ya magari - Te has parado entre dos coches

martes, 9 de junio de 2009

HATARI SIMBA!! PELIGRO, UN LEON !!

Ukikutana simba usimame.
Dicen que si te encuentras un león de frente o en este caso una leona (que son peores) lo peor es salir corriendo. Eso sí, a ver quien es el guapo/a que lo cumple llegado el caso...
kukutana-meet-encontrar
kusimama-stop-pararse
simba-león

domingo, 7 de junio de 2009

EN LA MESA - IN THE TABLE - MEZANI

En la mesa swahili nos encontramos:
mesa -table -meza
vaso - glass - bilauri
plato - plate - sahani
cuchillo - knife - kisu
tenedor - fork - uma
cuchara - spoon -kijiko
botella - bottle - chupa
azúcar- sugar -sukari
sal - salt - chumvi
pimienta - pepper - pilipili
aceite - oil - mafuta
camarero - waiter - mwandishi, weita
propina - tip -bakshishi

sábado, 6 de junio de 2009

VERBO SER o ESTAR - VERB TO BE IN SWAHILI

a)Para el verbo ser:
Yo soy - I am - Mimi ni
Tu eres - You are - Wewe ni
Él/Ella es - He/She is - Yeye ni
Nosotros somos - We are - Sisi ni
Vosotros sois - You are - Ninyi ni
Ellos son - They are - Wao ni
Ej: Mimi ni maskini - Yo soy pobre
Wao ni watu wabaya - Ellos son malas personas.
b)Para el verbo estar utilizamos el verbo kuwa sin que desaparezca el prefijo del infinitivo:
PRESENTE: SUJETO+NA+KUWA
Ni-nakuwa
U-nakuwa
A-nakuwa
Tu-nakuwa
M-nakuwa
Wa-nakuwa
Ej: Mimi ninakuwa mgonjwa - Yo estoy enfermo
Para el pasado sustituimos el infijo NA por LI y para el futuro.
Ej: Mimi nilikuwa mgonjwa - Yo estuve enfermo.
Mimi nitakuwa mgonjwa - Yo estaré enfermo.